یک زنی با طفل خود اورد ان جهود

پیش ان بت.و اتش اندر شعله بود

شاه ظالم یهودی برای تحریض کردن خلق مادری را به اتفاق بچه اس نزد ان بت اورد درحالیکه اتش بسیار فراوانی مهیا کرده بود که شعله های او زبانه میکشید

**********************************

طفل ازو بستد در آتش در فکند

 زن بترسید و دل از ایمان بکند

شاه ستمگر کودک را از مادر گرفت و در دل اتش انداخت مادر خواست از ایمانش منصرف گردد

مسایل السلوک

ازمونهای هر فردی متناسب با تعلقات اوست ازمون یک مادر محبت فرزند است اهل ایمان بزرگترین امتحانات الهی را سپری نمودند

در تذکره اولیا عطار در منقبت ولی خدایی بنام ابن عطا امده

روزی با ده فرزند خویش مسافرت میکرد در بین راه گرفتار سارقان ظالمی قرار گرفت

دزدان تک تک فرزندان او را مانند گوسفند ذبح نمودند نه فرزندش را کشتند و او رو به اسمان میکرد و میخندید

پسر دهم گفت پدر چقدر سخت دل هستی نه پسرت را هلاک کردند و تو هنوز میخندی

گفت پسرم

هر فرزندی که ذبح میشد من رو به اسمان کردم و از خداوند خواستم ازمون بلا کافیست دیگر تحمل ندارم

و هر لحظه از اسمان ندا امد اگر تبسم تو به شکوه و ناشکیبایی تبدیل شود نام تو را از دیوان دوستانم خط خواهم کشید

*****************************

خواست تا او سجده آرد پیش بت

 بانگ زد آن طفل انی لم امت

مادر خواست دست از ایمان بردارد و پیش بت سجده نماید

ناگهان اعجاز خداوند به مدد امد و گفت ای مردم من نمرده ام و زنده هستم

مسایل السلوک

سنت الهی بر مدد اهل استقامت است اهل صبر در پایان ازمون به مصداق ایه ( ان الله یدافع من المومنین)

هر ایینه خداوند از اهل باور دفاع خواهد کرد و لحظه این حمایت به عنایت اوست

************************

اندر آ ای مادر اینجا من خوشم

 گر چه در صورت میان آتشم

کودک فریاد زد مادر بت را سجده نکن تو هم وارد اتش شو زیرا من در داخل اتش بسیار خوشحال و راحتم

مسایل السلوک

معجزات و کرامات خرق عادتی است که به امر خدا و بوسیله نبی و ولی اتفاق می افتد شاید اهل باطن نیز گاها بدان دست یابند

اما خرق عادت باطل در مبارزه حق مانند سحر جادوگران فرعون و عصا موسوی شکست خواهد خورد

قل جاالحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقا

نشانه دیگر در پایبندی به شرع صاحب خرق عادت است

باطل به کفر کردن به تصرف دست میابد و مومن به بندگی و محبت شرع مقدس و این بهترین علامت در تفکیک حق و باطل است

مرتاض هندی پایبندی او به شرع نیست و ان کاملا مشخص است

اما کرامات اولیا در گفتن لااله الا الله و محمد رسول الله و ریاضت های شرعی است

*************************

چشم‌بندست آتش از بهر حجاب

 رحمتست این سر برآورده ز جیب

گاها انسانها در حجاب گمراهی خویش گرفتار میشوند و اینگونه افراد با دیدن عنایت الهی در اعجاز حیرت میکنند

و معجزه لطف خداست که از عالم ملکوت ارزانی شده است

مسایل السلوک

در انجام معجزه افراد به دو گروه تسلیم و انکار تقسیم میگردند

انان که در مقابل کرامات مردان خدا سر تسلیم فرود می اورند و توبه می نمایند گروهی هستند که پا روی نفس گذاشته و حقیقت را می پذیرند

اما دسته دیگر اسیر نفس هستند و معجزه و کرامات را مقربان را به سحر و جادو نسبت میدهند و قران فراوان بدان اشاره فرموده است

**************************

اندر آ مادر ببین برهان حق

 تا ببینی عشرت خاصان حق

کودک فریاد زد مادر بیا وارد اتش شو و دلیل حقانیت خدا را مشاهده کن و در معجزه عظمت و ابروی مردان برگزیده خدا را ببین

مسایل السلوک

معجزه و کرامات گر چه فعل خداوند است اما موجب پیروزی مردان الهی است و به تبع ان اسمانیان کبریایی انان اثبات میگردد

*************************

اندر آ و آب بین آتش‌مثال

 از جهانی کآتش است آبش مثال

مادرم داخل اتش شو این اتش نیست در حقیقت اب است

از دنیایی اتشین ماده به عالم حقیقی اب حیات و جاودانگی وارد شو

مسایل السلوک

دنیای نفس و جهان ماده ظاهرا خوشی و لذت است اما حقیقتا اتش است اما عالم اعجاز و بندگی و ریاضت ظاهرش سخت است اما باطنا راحتی و اسایش است

*************************

اندر آ اسرار ابراهیم بین

 کو در آتش یافت سرو و یاسمین

ای مادر

اگر خواهی رازهای حضرت خلیل علیه السلام را بدانی باید نترسی و در اتش عشق وارد شوی

انگاه خواعی فهمید سر گل و یاسمن حضرت ابراهیم علیه السلام را

مسایل السلوک

خداوند در قران فرمود

قلنا یا نار کونی بردا و سلاما علی ابراهیم

ای اتش سرد شو و سلامت بدار خلیل ما را

و این اتفاق دارای رمز است و رمز ان در دیگر اعجاز انبیا و اولیا است

***************************

مرگ می‌دیدم گه زادن ز تو

 سخت خوفم بود افتادن ز تو

مادرم

هنگام تولد بسیار پریشان بودم چون باور نمیکردم جهانی عظیم تر از رحم مادر هست

*******************************

چون بزادم رستم از زندان تنگ

در جهانی خوش هوای خوبرنگ

چون متولد شدم و لز حبس رحم مادر نجات یافتم پا در دنیایی زیبا و طرب انگیز گذاشتم

**********************************

من جهانی را چون رحم دیدم کنون

چون در این اتش بدیدم این سکون

از لحظه ورود در داخل اتش و ارامش عالم ملکوتی ان به زندان بودن دنیای خاکی ایمان اوردم و اکنون جهان مادی مانند رحم مادر است

مسایل السلوک

انسات بواسطه غلبه حس مادی وعده های ملکوتی را کمتر باور میکند

نخست رحم مادر را زیبا میبیند به محض تولد دیگر راضی به زندان رحم نیست

در دنیا و زرق و برق او محو میگردد و باور به زندگی بعد مرگ و کمال ان برایش صعب است

اما همینکه میمیرد دیگر راضی به عودت به جهان مادی نیست

اما انسانهایی هستند پیش از مرگ بدان حقیقت دست می یابند و انان مانند این کودک از جهان مادی رسته اند و به لاهوت رسیده اند

پیامبر فرمود

بمیرید پیش از انکه بمیرید و این مردن یعنی عدم دلبستگی به دنیا هر چه به مادیات تعلق کمتر به معنا نزدیکتر وعکس ان نیز صادق است

****************************

اندرین آتش بدیدم عالمی

 ذره ذره اندرو عیسی‌دمی

مادرم

در وسط اتش عالمی دیگر مشاهده نمودم دقیقا ذره ذره ان مانند نفس قدسی حضرت مسیح علیه السلام است

**************************

نک جهان نیست‌شکل هست‌ذات

 و آن جهان هست شکل بی‌ثبات

این لحظه داخل اتش ظاهرا در ان نیستم ولی نمیشود حقیقت وجودی ان را منکر شد

مسایل السلوک

دنیای ظاهر چون با حواس ظاهری لمس میگردد پس هست به نظر می اید اما محکوم به فنا است و ابدی نیست و این بدان معنا است که حقیقتا نیست

دیدگاه اهل معنا به عالم ماده همین است لذا هیچ تعلق و دلبستگی به ان ندارند

و از زوال ان ناراحت نخواهند شد اما شدت خشم اهل ماده در فنای ان بعلت شیفتگی و الودگی مادی است

*******************************

اندر آ مادر بحق مادری

 بین که این آذر ندارد آذری

مادر عزیزم تو را سوگند میدهم به عظمت مقام مادری

در اتش پادشاه بدون هراس وارد شو به محض ورود خواهی فهمید که اصلا خاصیت سوختن اتش در ان نیست

****************************

اندر آ مادر که اقبال آمدست

 اندر آ مادر مده دولت ز دست

مادر بزرگوارم متوجه اقبال پیش امده باش لذا نباید ان را ضایع کرد پس کوتاهی نکن و این دولت معنایی را از دست نده

**************************

قدرت آن سگ بدیدی اندر آ

 تا ببینی قدرت و لطف خدا

مادرم تو قدرت حاکم سگ صفت ظالم را مشاهده نمودی بیا داخل اتش و انگاه قدرت لطیف حق را ببین

*****************************

من ز رحمت می‌کشانم پای تو

 کز طرب خود نیستم پروای تو

من از لطف و محبت بسوی این رحمت دعوتت میکنم الا بقدری در تجلی محبت پروردگار فنا شده ام که اصلا بسوی تو الطافتی نیست

***************************

اندر آ و دیگران را هم بخوان

 کاندر آتش شاه بنهادست خوان

نه تنها خودت پا در این لطف و رحمت بگذار بلکه از دیگران نیز دعوت کن

چون حضرت دوست سفره مهربانی خویش را در این اتش گسترده است

***************************

اندر آیید ای مسلمانان همه

 غیر عذب دین عذابست آن همه

ای مومنان همه در این لطف وارد شوید چون هر لذتی و شوق و وجدی بجز این عذاب حقیقی است

مسایل السلوک

حلاوت معنویت شیرینی ابدی است عکس وجد مادی و نفسانی که در ظاهر عسل ولی در باطن زهر قتال و ناپایدار است

انبیا و اولیا از درگاه حق همیشه خواستار لذت معنوی و همراهی مستان این وادی را در دنیا و اخرت درخواست مینمودند

حضرت یوسف میگفت

توفنی مسلما

ابراهیم میگفت

و لکن کان حنیفا مسلما

و دعای الحقنی مع الصالحین ....

این دعاها همه از عظمت فنا و لذت تجلی ذات حق هست

*********************************

اندر آیید ای همه پروانه وار

اندرین بهره که دارد صد بهار

*******************************

بانگ می‌زد درمیان آن گروه

 پر همی شد جان خلقان از شکوه

صدای ان کودک معصوم در میان ان امت دارای چنان عظمتی بود که ارواح خلایق مملو از ایمان میشد

مسایل السلوک

مردان اسمانی در مبارزه با تکبر پیروزمتدانه انجام وظیفه کردند و این مهم تبدیل به کبریایی صفت ملکوتی حق و تجلی ان در افعال مقربان میگردد

و به تبع ان تن صدای مردان الهی متفاوت از دیگران هست چنان عظمتی و شکوهی در صدای انان نهفته است که لرزه بر اندام دشمنان و امید در دل دوستان ایجاد میکند

*****************************

خلق خود را بعد از آن بی‌خویشتن

 می‌فکندند اندر آتش مرد و زن

ایمان خلایق چنان در اوج قرار گرفته بود که عنان اختیار انان از کف شان خارج گشته بود

لذا بی اختیار وارد اتش میشدند

*****************************]

بی‌موکل بی‌کشش از عشق دوست

 زانک شیرین کردن هر تلخ ازوست

و این اتفاق ( ورود در اتش) از عشق حق حاصل شده بود انان بدون اجبار فاعل این عمل شدند

زیرا خواص موجود در هر شی فقط در ید قدرت اوست و ذات او این واقعه و ازمون سخت را به حلاوت و شیرینی مبدل نمود

*******************************

تا چنان شد کان عوانان خلق را

 منع می‌کردند کآتش در میا

و اتفاق ورود در اتش چنان برای مردم شیرین بود که مامورین مانع میشدند

مسایل السلوک

انصافا این مطلب بسیار زیبایی بود اشاره به ایه مبارکه قران

(  و عسی ان تکرهوا شی ......)

او چه بسا از چیزی اکراه داشته باشید و ان خیر باشد

هر اتفاق بد ذاتا نمی تواند موجب اکراه باشد زیرا فیصله نهایی هر امری بدست اوست

********************************

آن یهودی شد سیه‌رو و خجل

 شد پشیمان زین سبب بیماردل

نهایتا حاکم یهودی خجل گردید لذا نادم و تنگی دل حاصله از شکست تمام وجودش را فرا گرفت

*****************************

کاندر ایمان خلق عاشق‌تر شدند

 در فنای جسم صادق‌تر شدند

باور مردم مضاعف گردید و چنان عاشقانه در فنای جسم موفقیت بدست اوردند که راستی از اعضا و جوارح انان کاملا مشخص بود

مسایل السلوک

ایمان انسانها به لحاظ قرب انان متفاوت است و فضیلت هر کس بر این اساس است علامت مشخصه باور هر کس در افعال او به وضوح قابل درک است

فنای جسم و ریاضت نفس و اخلاص در گفتار و پندار بخشی از ان علامات است

***************************

مکر شیطان هم درو پیچید شکر

 دیو هم خود را سیه‌رو دید شکر

سپاس پروردگاری را که حیله حاکم ظالم را دامنگیر خودش نمود و شکر ذاتی یگانه ای را که ابلیس ملعون را خوار و ذلیل نمود

و مکروا و مکرالله والله خیر الماکرین

*************************************

آنچ می‌مالید در روی کسان

 جمع شد در چهرهٔ آن ناکس آن

حاکم مردم مومن را با گفتار و افعال خویش اذیت میکرد اما تمام ان حقارت و پستی در چهره نامرد و بی وجدان او در شکست دیده میشد

*******************************

آنک می‌درید جامهٔ خلق چست

 شد دریده آن او ایشان درست

حاکم بی ذات و بی مروتی که تمام‌همتش ریختن عرض مومنان بود خداوند متعال چنان ورق را برگرداند که تمامی حیثیت کاذب وی نابود گردید

مسایل السلوک

انسان حسود و بخیل اگر به ذات مقدس شاهد و ناظر و حاکم مطلق باور داشته باشد هیچگاه بخودش اجازه نخواهد داد

خدعه در کردار او جایی داشته باشد زیرا احکم الحاکمین عجیب قضاوتی و سرانجامی برایش رقم خواهد زد

در بخش بعدی مولانا با شرح بیشتر همین مطلب داستانی دیگری را اغاز می نماید