گفت بسم الله بيا تا او کجاست

 پيش در شو گر همي گويي تو راست

شير گفت بسم الله بيا با هم بريم تا ببينيم کجاست و اگر صداقتي در ادعاي توست جلو جلو حرکت کن

**********************

تا سزاي او و صد چون او دهم

ور دروغ است اين.سزاي تو دهم

تا به حساب نه تنها او بلکه صد شير ديگر مانند او را بدهم و اگر تو دروغ گفتي بايد براي مکاقات حاضر باشي چون به حسابت خواهم رسيد

*************************

اندر آمد چون قلاووزي به پيش

 تا برد او را به سوي دام خويش

خرگوش شبيه يک رهبر در جلو شير حرکت کرد تا وي را بسوي نقشه خويش هدايت کند

*******************************

سوي چاهي کو نشانش کرده بود

چاه مغ را دام جانش کرده بود

بطرف چاهي که از قبل علامت گذاري کرده بود زيرا در انديشه خرگوش چاهي عميق را محل دام و گرفتن جان شير در نظر گرفته بود

*************************

مي‌شدند اين هر دو تا نزديک چاه

 اينت خرگوشي چو آبي زير کاه

هر دو با هم بطرف چاه مذکور حرکت ميکردند اين خرگوش عجيب حليه گر بود درست مانند اب زير کاه

مسايل السلوک

اب زير کاه در دو معناي مذموم و‌ممدوح بکار گرفته ميشود

گاها سالک منافق است و تدابير او از نوع منکر است و از روي باور و حساب قيامت نيست

و من الناس من يقول امنا بالله و باليوم الاخر وما هم بمومنين

اي پيامبر بعضي از مردمان ادعاي باور بخدا و اخرت دارند اما در حقيقت مومن نيستند

و اين گونه انسانها اب زير کاه هستند بسيار کيس و‌مزورانه

و‌اين مثل غالبا در بعد منفي ان بکار گرفته ميشود

******************

آب کاهي را به هامون مي‌برد

 آب کوهي را عجب چون مي‌برد

حکايت شير و خرگوش دقيقا مانند اينست که اگر اب پر کاهي را بطرف هامون حرکت دهد طبيعي است اما اگر پر کاهي کوهي را با خود حمل نمايد بسيار شگفت است

********************************

دام مکر او کمند شير بود

 طرفه خرگوشي که شيري مي‌ربود

و دامگاه خرگوش طعمه اي داشت بنام شير و شگفتا از خرگوشي که که شکارش شير باشد

****************************

موسيي فرعون را با رود نيل

 مي‌کشد با لشکر و جمع ثقيل

موسي بدون لشگر فرعون مجهز را با تمام تجهيزات سنگين بوسيله فقط يک سلاح ان هم رود نيل نابود نمود

مسايل السلوک

مولانا در اين بخش جليل اشاراتي معنايي بر غالب بودن حقيقت بر باطل بوسيله تدبيري الهي دارد

*********************************

پشه‌اي نمرود را با نيم پر

 مي‌شکافد بي‌محابا درز سر

پشه اي معيوب با بالي شکسته بدون هيچ گونه هراسي مغز نمرود را در ماموريتي الهي منهدم مي نمايد

مسايل السلوک

ان هنگام که طغيان نمرود از حد گذشت خداوند به پشه ها فرمان هجوم به سرزمين نمروديان را داد

تا حدي که طاقت مقابله طاق گرديد

لذا نمرود دستور داد خانه هايي بدون منفذ ساخته شود و فقط روزنه اي کوچک براي تنفس ايجاد گردد

اتفاقا پشه اي از همان منفذ وارد شد در حاليکه پرش معيوب شده بود و از راه بيني وارد مغز نمرود شد تا حدي که تنها راه ارامش و رهايي از درد فقط با وارد کردن ضرباتي پي در پي بر سر و گردنش بود

لذا اراده الهي بر تمامي تجهيزات مادي پيروز گشت و نمرود به هلاکت رسيد

*******************************

حال آن کو قول دشمن را شنود

 بين جزاي آنک شد يار حسود

و اين حکايت عبرتي است که هر کس بر گفتار بي دينان اعتماد نمايد و دست در دست حسودان گذارد عاقبت در خسران گرفتار خواهد شد

***************************

حال فرعوني که هامان را شنود

 حال نمرودي که شيطان را شنود

فرعون به گفتار فريبنده هامان گوش نمود و نمرود به وسواس شيطان

مسايل السلوک

انسان با نيروي انديشه و تبعيت از اوليا خدا قادر به فهم درست هنجارها از نابهنجارها است فقط نياز به درست تفکر نمودن و صحيح عمل کردن است

***************************

دشمن ار چه دوستانه گويدت

 دام دان گر چه ز دانه گويدت

دشمن از نفس و شيطان و مخلوق شيطان صفت گاها مزوارانه عسل الوده به زهر را براي هلاکت شخص بکار گيرند

بسياري از دانه ها دام است لذا ميبايست براي نجات خويش تمامي  کردار و پندار و گفتار را به مدد عقل مبتني بر شرع مقدس تبيين نمود

***************************

گر ترا قندي دهد آن زهر دان

 گر بتن لطفي کند آن قهر دان

اگر دشمن به توشيريني داد يقينا ان الوده به زهر است و اگر به جسمت محبتي نمود. باطن ان قهر و کينه است

***************************

چون قضا آيد نبيني غير پوست

 دشمنان را باز نشناسي ز دوست

قضاي الهي که فرا رسد ديگر قادر به تمييز دادن نيستي و هرچه مشاهده کني قشري بيش نيست و در ان لحظه توان معرفت دوست از دشمن را نخواهي داشت

مسايل السلوک

پيامبر فرمود

الله اذا اراد انفاذ امر سلب کل ذي لب لبه

هر موقعي اراده خداي مهربان بر انجام‌امري قرار گيرد عقل خردمتدان زايل گردد

***************************

چون چنين شد ابتهال آغاز کن

 ناله و تسبيح و روزه ساز کن

در اين حالت سالک ميبايست به لابه و تضرع مشغول گردد

و گريه و ياد خالق هستي و صوم و نماز را پيشه سازد

مسايل السلوک

خداوند در قران رابطه خالق و مخلوق را متقابل ميداند

اذکروني اذکرکم

يادم کنيد تا يادتان نمايم لذا شايسته بنده در مسير تکليف هميشه قدرت مطلق را بياد داشته باشد و از سر محبت و بندگي رابطه اي عارفانه و خالصانه با مقصود را سرلوحه خويش سازد

تا نگريد طفلک حلوا فروش

رحمت حق کي ايد بجوش

***************************

ناله مي‌کن کاي تو علام الغيوب

 زير سنگ مکر بد ما را مکوب

لذا نوحه کن بدرگاا داننده غيب و از ذات بي چونش بخواه ما را زير سنگ عقايد منکر منکوب نفرما

*************************

گر سگي کرديم اي شير افرين

شير را مگمار بر ما زين کمين

ايخداي خالق شيران وادي شجاعت اگر ما افعالي ناپسند انجام داديم  استدعا ميکنيم شير نفس را از سيرت پنهان توفيق خروج و غلبه عنايت نفرما

***************************

آب خوش را صورت آتش مده

 اندر آتش صورت آبي منه

بلر الها اب خوش زندگاني تبديل به اتش نفرما و اتش را صورت ابي نکن

مسايل السلوک

فرمايش مولانا کنايه از غضب خداست اگر او اراده کند نعمات ما تبديل به نقمت گردد

و هر چيزي نتيجه عکس نمايد چنانچه اتش که صفت ان سوختن است در امر او بر ابراهيم سرد و سلامت ميشود

قلنا يا نارکوني بردا و سلاما علي ابراهيم

***************************

از شراب قهر چون مستي دهي

 نيستها را صورت هستي دهي

اگر کسي از شراب قهر خداي هستي مست گردد بعذاب حقيقي گرفتار شده است

او عدم را صورت هست دهد

چيست مستي؟ بند چشم از ديد چشم

تا نماند سنگ.گوهر.پشم.يشم

مستي چيست؟

مستي عذاب نديدن حقيقتهاست تا انجاکه سنگ بي ارزش تصوير گوهر نمايد و پشم نيز به صوزت سنگهاي ارزشمتد تصور ميشود

***************************

چيست مستي حسها مبدل شدن

 چوب گز اندر نظر صندل شدن

مستي چيست؟

مستي و سکر بدان معني است که ديگر چشماني که بايد واقعيتها را مشاهده نمايد قادر به ان نباشد

تا حدي که چوب بي ارزش درخت گز در ديدگان فرد مست گناه و طرد شده از رحمت الهي چوب ارزشمتد صندل ايد